Ege Doğaç Erdoğan – [email protected] /Bu sorunun tek bir karşılığı yok. İkinci Dünya Savaşı’nın sonundan beri Holokost’u bir mağduriyet propagandası olarak kullanan kuvvetli bir Yahudi diasporasının varlığından bahsedebiliriz elbette. Ama yalnızca bu perspektiften yaklaşırsak büyük resmi kaçırırız. İsrail’in, bilhassa ABD tarafından desteklenmesinin bir diğer kıymetli sebebi var. Hayır, ABD’deki güçlü Yahudi lobisinden, hatta tek bir Yahudi’den bile bahsetmiyoruz. Mevzumuz Amerikalı evanjelist Hristiyanlar.
Amerika’nın Temelinde Radikal Dindarlık Yatıyor
Evanjelizm, kendi inandıkları halde Hristiyanlığı yaymayı misyon edinmiş şahısların fikir yapısını tanımlar. Evanjelistler Hristiyanlık bildirisini vaaz eden, yayan şahıslardır. Unutulmamalıdır ki Amerika’ya Avrupa’dan, bilhassa İngiltere’den göç edenlerin değerli bir kısmı dini inançlarını özgürce yaşayabilmek isteyen radikal dindar kümelerdir. Örneğin Anglikan kilisesi tarafından dışlanan Püritenler, kendileriyle birlikte katı dini yorumlarını da Amerika’ya götürmüşlerdir. İşin aslı, Amerikan devletini kuran toplumun önemli bir kısmı çok dindarlardan oluşmaktadır. ABD’de laiklik yerine sekülerizmin baskın olmasının sebebi de budur. Çağdaşlık ve olumlu bilime olan bağlılıklarından değil, Avrupa’daki baskı ortamından kurtulan farklı dini kümelerin birbirilerine karışmaması aslından doğmuştur Amerikan sekülerizmi. 1800’lerin başında Amerika’da İkinci Büyük Uyanış diye isimlendirilen büyük bir dini canlanma yaşanır; evanjelistler etkinliklerini önemli oranda arttırırlar. Günümüzde hala iddiası olarak Amerikan nüfusunun beşte biri kendini evanjelist Hristiyan olarak tanımlamaktadır.
Bilimsel ve Dini Determinizm
Tarihi ve insanlığın dünyadaki ilerleyişini yorumlayan felsefi görüşlerden biri de determinizmdir. Bu öğreti, dini ve bilimsel olarak ikiye ayrılır. Bilimsel determinizmin en bilineni Alman düşünür Hegel’in sunduğu idealizme dayanır. Hegel’e nazaran şuur kendi başına özgür değildir. Fakat ‘efendi-köle diyalektiği’ sonucu kişi özgür bir bilince kavuşabilir. Tarihi süreçte de başlangıçta bir tez (sav) vardır (örneğin: feodalizm). Buna aksi olarak bir antitez (karşı sav) gelişir (örneğin: merkantilizm). Bu ikisinin çarpışması sonucu bir sentez (birleşim) meydana gelir (örneğin: kapitalizm). Tarih boyunca insanlık bu süreçleri yaşayarak sonunda tin (ruh, “zeitgeist”) büsbütün özgürleştiği mertebeye ulaşınca tarih son bulacaktır. Lakin bu son ‘ütopik’ duruma gelene kadarki süreç eksiksiz yaşanmalıdır. Bu yüzdendir ki Marx, komünizme giden yolda kapitalizmi deneyimlenmesi gereken bir durak olarak görmektedir. O denli ki, fakat kapitalizmin zulmünü çeken bir halk isyan edip komünist bir ihtilal yapacak kıvama gelebilecektir.
Evanjelistler ise tarihi determinizmi dini bir temele dayandıran postmilenyalizm anlayışını benimserler. Evanjelist Hristiyanlar İncil ile bir arada Eski Ahit’e de inanırlar (Eski Ahit, Tevrat ve Zebur’un içinde bulunduğu kutsal kitaplara Hristiyanların verdiği isimdir). Bu inanca nazaran Hz. İsa’nın Mesih olarak tekrar dünyaya gelmesi için tarihi bir sürecin gerçekleşmesi gerekmektedir. Evanjelist Hristiyanlar, Hz. İbrahim’e vaat edilen Kudüs’te bir Yahudi devleti kurulmasını da bu sürecin kaçınılmaz bir modülü olarak görürler. İsrail halkı İlah tarafından bağışlanıp, Kudüs’ün sonları içinde olduğu Büyük İsrail devleti kurulduktan sonra fakat Hristiyanların hükümran olacağı bir milenyum başlayabilecektir. Hristiyanlar dünyayı ele geçirdikten sonra Hz. İsa’nın ikinci gelişi için kâfi şartlar oluşacaktır ve kıyamet nihayet gerçekleşecek, insanlık günahlarından arındırılmış bir biçimde cennette ulaşacaktır. Aslına bakılırsa hem bilimsel hem dini determinizm, birebir sona farklı yolları kullanarak varmayı vaat etmektedir.
Hristiyan Siyonistler Cumhuriyetçi Parti’nin Oy Deposu
Netice itibariyle evanjelist Hristiyanlar için İsrail devletinin varlığı cennete giden yolda hayati bir kıymete sahiptir. 2018’de LifeWay Research araştırma şirketinin evanjelist Amerikalılar ile yaptığı bir ankete nazaran evanjelistlerin yüzde sekseni İsrail’in kurulmasının Hz. İsa’nın dönüşü için gerekli bir adım olarak görüyor. Bu sebepten dolayı zati bu kümeye Hristiyan Siyonistler de deniyor. Tekrar tıpkı ankete nazaran evanjelistlerin yüzde 60’ı kendisini muhafazakâr ya da çok muhafazakâr olarak tanımlıyor. İşte artık, bilhassa Cumhuriyetçi Parti’nin İsrail’i bu kadar destekliyor oluşu, çok daha manalı hale geliyor. Trump’ın ABD büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma atılımı, daha da öncesine gidersek evanjelist oldukları bilinen Reagan, baba Bush ve oğul Bush’un İsrail’e olan takviyeleri aslında hem dini inançlarının bir gereği hem de oy deposu olarak gördükleri siyasi tabanının bir isteğidir. İşin enteresan tarafı Amerikalı Musevilerin çoğunluğunun liberal görüşte olduğu gerçeğidir. Demokrat Parti de muhafazakâr yapıdaki evanjelistlere ulaşamadığı için liberal Musevilerin medya ve sermaye gücünden istifade etmeye çalışıyor. 2020’de açıklanan bağış sayılarına nazaran Amerika’da bir partiye en fazla bağış yapan Yahudi, Demokrat Parti’ye 54 milyon dolar veren Tom Steyer oldu. Fakat Amerika’daki evanjelist Hristiyanların sayısı Musevilere nazaran çok daha fazle ve tesirleri de haliyle daha büyük. Evanjelist papaz John Hagee’in İsrail için Hristiyanlar Birliği (CUFI) ismindeki örgütü 11 milyon üyeye sahip. Yalnızca bu örgütün üye sayısı bile Amerika’daki tüm Musevilerden daha fazla! O denli ki birden fazla vakit Musevilerden bile daha fazla İsrail’i savunan bu küme, kendi radikal dini yorumu yüzünden göz nazaran göre, bilerek ve isteyerek dünyayı kıyamete sürüklüyor.
