ELİF ALTIN/ GÜLDEN ÇOKTAN- Esenyurt’ta tüm ülke genelinde büyük infial yaratan cinayetler, kişisel silahlanma tehlikesinin vardığı boyutu bir defa daha ortaya koydu. Cinayet anına ait imgelere 3 silah yansırken, datalar de nüfusa oranlandığında neredeyse her 2 şahıstan 1 kişinin silahlandığını gösteriyor. Umut Vakfı İdare Şurası üyesi Psikiyatrist Dr. Ayhan Akcan, Türkiye’de 40 milyona yakın silahın yalnızca 4 milyonunun ruhsatlı olduğuna dikkat çekerek, silahlı şiddet olaylarının her yıl yüzde 5 oranında arttığına dikkat çekiyor.
Dr. Ayhan Akcan
Esenyurt’ta iki kişinin öldüğü ve bir kişinin yaralandığı İnhisar bayii saldırısının akabinde kişisel silahlanma konusu tekrar gündeme geldi. Türkiye’de 40 milyon silahın yalnızca 4 milyona yakının ruhsatlı olduğunu söyleyen Umut Vakfı İdare Heyeti Üyesi Dr. Ayhan Akcan, her on silahtan 9’nun ruhsatsız olduğunu söyledi. Silaha ergen yaştaki çocukların bile ulaşabildiğini belirten Akcan, Ateşli Silahlar Kanunu’nda yeni düzenlemeler yapılması gerektiğini söyledi.
100 olayın 4’ünde ruhsatlı tabanca kullanılıyor
Milliyet’in sorularını yanıtlayan Akcan, “Her 100 olayın yalnızca 4’ünde ruhsatlı tabanca kullanılıyor. Ve ülkemizde 10 silahtan 9’u da ruhsatsız. İki erkekten birinde, her 3 meskenden birinde silah bulunuyor” dedi.
Silahların yalnızca cinayetlerde değil gasp ve soygunlardaki kullanımlarında da artış olduğuna dikkat çeken Akcan, “Ruhsat alınması için devlet önemli düzenlemeler yapsa da bu sorun çözülmüyor. Talebi ruhsat altına almakla çözmüyorsun. Ulaşılabilir ve yaygın olması, kontrolün ve eğitimin olmaması, 5 yıllık ruhsat yenileme müddetinin çok uzun olması, bunlar daima silahla ilgili şiddeti arttıran nedenler. Ortak bilgi tabanı da değerli. Jandarma ile polisin elindeki bilgiler birebir değil. Kesinlikle bir kamu spotu yapılması lazım. İhbar çizgisi oluşturulmalı” diye konuştu.
Silah bulunduranların yüzde 70’inin 40 yaş altı şahısların olduğunu belirten Akcan, “En çok 25 yaş civarında gençler kullanıyor. Evvelce ergenlerde silahla intihar 7. sıradayken artık 2. sıraya yükseldi. Artık ergenler bile ulaşabiliyor. Bayan cinayetlerinde ve bayana yönelik şiddet olaylarındaki yüz olayın 18’inde silah kullanılıyor. Bu çok önemli bir rakam” değerlendirmesini yaptı.
Silahlı şiddet her geçen yıl tırmanıyor
Umut Vakfı’nın datalarına nazaran, kişisel silahla gerçekleştirilen şiddet olaylarının sayısı da her geçen yıl tırmanıyor. 2021’de 3.801 silahlı şiddet olayı kayıtlara yansırken, 2022’de bu sayı 3.984’e çıktı. 2021’de ferdi silahla 2.145 kişi öldürülmüştü. Geçen yıl öldürülenlerin sayısı 2.278 kişiydi. Silahla yaralama hadiselerinde da artış olurken son 5 yılda en az 18.769 kişi bu nedenle hayatını kaybetti. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 2021 yılında kamuoyuna yansıyan datalarına nazaran ise Türkiye’de 596 bin 495 kişi ateşli silah taşıma ruhsatına, 475 bin 647 kişi ise bulundurma ruhsatına sahip.
Emniyet Genel Müdürlüğü 2022 yılında yaptığı açıklamada ise, “Ülkemiz genelinde kamu vazifelisi 244 bin 184, emekli kamu vazifelisi 198 bin 428, can güvenliği 53 bin 312, meslek mensubu 131 bin 841 olmak üzere toplam 627 bin 765 taşıma ruhsatlı silah bulunmaktadır” sözlerine yer vermişti.
UMUT Vakfı’nın 2022 yılı Türkiye Silahlı Şiddet Raporu’na nazaran de silahlı şiddet olaylarında geçen yıl en az 2 bin 278 kişi öldürüldü, 4 bin 231 kişi de yaralandı. 2022 yılında medyaya yansıyan 3 bin 984 silahlı şiddet olayının 3 bin 368’inde ateşli silahlar kullanıldı. Rapora nazaran en fazla silahlı olayın yaşandığı vilayet; İstanbul. Megakenti Adana, Samsun, Şanlıurfa, Sakarya, Kocaeli, Antalya, İzmir, Konya, Bursa takip ediyor. Bölge bazında ise Marmara Bölgesi, silahlı şiddette birinci sırada yer alıyor.
Cezası 3 yıl mahpus ancak çoklukla erteleniyor
Sokağa yansıyan şiddet tablosuna rağmen, ruhsatsız silahla yakalanmanın uygulamadaki karşılığı ise çoğunlukla para cezası oluyor. Ruhsatsız silahla kabahat işlendiğinde suça ek olarak, Ateşli Silahlar Kanunu uyarınca zanlının 3 yıla kadar mahpus cezasıyla yargılandığına vurgu yapan İstanbul Aydın Üniversitesi öğretim vazifelisi avukat Hasret Şen, rastgele bir cürüm işlemeksizin ruhsatsız silah bulunduran kişinin de birebir kanuna muhalefetten 3 yıla kadar mahpus cezasıyla yargılandığını, bu yargılamaların da nihayetinde idari para cezası ve kararın açıklanmasının geri bırakılması ve erteleme ile sonuçlandığını kaydediyor.
Avukat Şen, şu tabirleri kullandı: “Silah ruhsatları, bulundurma ruhsatı ve taşıma ruhsatı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Silah bulundurma ruhsatı, silahın yalnızca bir konutta yahut işyerinde bulundurulması için alınan ruhsattır. Hasebiyle bulundurma ruhsatlı silahı ruhsatta yazan öteki bir yere götürmek de bir hatadır. Ruhsatsız silah taşıma cezası verilecek ceza çeşitleri somut olaya nazaran farklılık gösterir. Bir yahut birden fazla silahı taşıma yahut satın alma hatası ile birden fazla silahı bulundurma kabahatinin cezası 1 yıldan 3 yıla kadar mahpus ve 30 günden 100 güne kadar isimli para cezasıdır.
Ruhsatsız silah satın alma, ruhsatsız silah bulundurma, ruhsatsız silah taşıma hatalarında verilen cezalarda, şayet şartlar varsa kararın açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.”
Ruhsat almak için ruhsal rapor
Avukat Gizem Gonca, silah taşıma ruhsatı alabilmenin makul koşullara bağlı olduğuna değinerek, şunları söyledi: “Silah taşıma ruhsatı ateşli silah taşınmasına karşı idari üniteler tarafından verilen müsaadesi söz etmektedir. Silah taşımak isteyen her birey kesinlikle silah taşıma ruhsatı almak zorundadır. Şayet silah taşıma ruhsatı almadan silah bulunduranlar cezai yaptırımlara maruz kalmaktadırlar. Birebir vakitte silah taşıma ruhsatının yanı sıra var olan silah taşıma ruhsatının mühletinin dolması ve yenilenmemesi de ayrıyeten cezai müeyyidelere tabidir. Kanuna ve ilgili yönetmeliğe nazaran silah taşıma ruhsatının müddeti 5 yıldır. Silah taşıma ruhsatı alabilecek şahıslar bakanlıkça belirlenen gerekli dokümanları toplayarak ruhsat için müracaatta bulunmalıdır. Bu evrakın alınabilmesi için başvuran kişinin silah taşımasında ruhsal, nörolojik, fiziki bakımdan sakınca bulunmadığını hekim raporu ile kanıtlaması kuraldır.”
Silahı gömüp ‘koordinat’ veriyorlar
Yasadışı silah satışı yapılan adreslerden biri de hacker’ların ve cürüm örgütlerinin uğrak noktası ‘Deep web’. Özel internet tarayıcılarıyla erişim sağlanan platformda silah ticaretinin yapıldığını söyleyen siber güvenlik uzmanı Tamer Şahin, şunları anlattı: “Deep Web’de kiralık katilden tutun uyuşturucu, silah kaçakçılığına kadar her şeyi bulmanız mümkün. Bu işi hakikaten yapanlar çok profesyonel. Bunlar silahı direkt yollamıyorlar. Modüllere ayırıp yolluyorlar. Öteki teknikleri ise bir yere gömerek göndermek. Bir yere gömüyorlar ve size koordinat veriyorlar. Teslimat gerçekleşiyor.” -ALEYNA SEVİM/İSTANBUL
