2023 Cannes Sinema Şenliği’nde ‘Un Certain Regard’da (Belirli Bir Bakış) yarışan ‘The Animal Kingdom’ (Hayvan Krallığı) otorite figürünün ‘görece adım atabilmiş dünya’daki yalnız fakat tek başına da kâfi olan gücünü cımbızlamasıyla milattan evvelden beri süren kusurların tahlilindeki dönüşümü güçlü bir halde ele alıyor, üstelik sanatsallığını ana akım izleyicisiyle buluşturmayı dahi başarıyor.
Sonbaharın gelmesiyle birlikte yeni dönem sinemalarına de yavaş yavaş kavuşuyoruz artık. Bilhassa de 2023 yılında Cannes Sinema Şenliği’nde ana yarış ve ‘Un Certain Regard’da (Belirli Bir Bakış) öne çıkan sinemaların bir birçoklarına kavuştuğumuz Filmekimi dönemi sonunda başladı. Sinefillerin merakla beklediği sinemalar ortasında bu yıl Fransa’nın Oscar aday adayı olarak seçilmese de bilhassa yurt dışında “Acaba bu yıl hangi ülkeden hangi sinemalar Oscar aday adayı olarak seçilir?” halinde kestirimlerde bulunan blogger’lar ortasında dahi heyecan yaratan ‘Le Règne animal’ yani ‘The Animal Kingdom’, yani ‘Hayvan Krallığı’ izleyiciyle buluştu. Thomas Cailley’nin direktörlüğünü üstlendiği sinemada Romain Duris ve Paul Kircher’i başrollerde izliyoruz. 2013’ten beri yani tam 10 yıldır ‘mavinin aslında en sıcak renk olduğu’nu Léa Seydoux ile birlikte ispatı olan Adèle Exarchopoulos da sinemanın hem sürprizi hem de karakter ve temsiliyet bazında en kilit ‘gizli kahraman’ı. Otoriteyi temsil eden Julia karakterine hayay veren Exarchopoulos, geçirdiği dönüşümle otorite figürlerinin de organik bir süreçten geçtiğini aslında devletlerin de tıpkı bireyler üzere ‘yolda’ olduklarını kanıtlıyor bizlere. Devletlerin de birer ‘birey’ olduğunu fark eden ‘dış uzmanlar’ın seyahatiyle da son derece yakından ilerliyor ‘Hayvan Krallığı’.
Aslında Altın Palmiye ödüllü ‘Titane’a nazaran daha az yabanî ve ılımlı
Thomas Cailley’nin, bilim kurgu ve aksiyon üzere öğelerden bonkörce beslenen ve dramatik yapısıyla ön plana çıkan, ‘Un Certain Regard’ın Cannes’daki açılış sineması olarak seçilen ‘Hayvan Krallığı’nda ana akım izleyiciyi yakalayacak bir ‘insandan hayvana dönüşüm’ işleniyor. Sinemaya dümdüz baktığınızda sıradan bir ‘yaratık’ öyküsüyle karşılaştığınızı sanıyorsunuz fakat elbette bir sinema şenliğinde bu sineması görmemiz, en az 1000 sinema izlemiş, en az 1000 kitap okumuş bir sanat aşığı için aslında çok daha öbür okumalara konut sahipliği yapıyor. ‘İnsan’dan ‘hayvan’a dönüşüm dümdüz ve son derece vizyonsuz bir bakış açısıyla bir ‘olmamışlık’ken aslında direktör, tüm sinema boyunca her gün orada, burada gördüğümüz ‘insan’ların ‘insan’lığını masaya yatırıyor ve ‘hayvani doğamıza’ gönderme yaparak ‘köpek dişi’ ayrıntısına kadar ‘hayvani içgüdü’müzle evvel kendimizin barışmasının ehemmiyetine vurgu yapıyor. Kendiyle barışık olmayan bireylerin yani bireyselleşememiş bireylerin sağlıklı toplumlar yaratamayacağını o denli süslü, püslü ve tüm kokoşluğuna karşın şahane bir sadelikle aktarıyor ki, bu noktada Altın Palmiyeli ‘Titane’la da benzerlik yakalıyor. ‘Titane’a nazaran vahşilik, provokatiflik, etkileyicilik üzere noktalarda biraz daha ‘ılımlı’ duran ‘Hayvan Krallığı’, sıradan gözükmeyen, öteki taraflara sahip bireylerin sanılanın bilakis bir epey fazla olduğunun, aslında hepimizin içinde bir tutam dahi olsa bir ‘öteki’nin yattığının bildirisini finali prestijiyle gözden ufak bir yaş süzdürerek yapıyor, ediyor, aksiyon halinde gözlerimizin önüne seriyor.
Otorite figürünün ‘görece adım atabilmiş dünya’daki yalnız fakat tek başına da kâfi olan gücü
‘Hayvan Krallığı’nı ‘iyi film’ yapan ayrıntı ise aslında çok kolay ve son derece üniversal olan problemini bu kadar sanatsal aktarmayı başarması ve tüm sanatsallığının terazisinde tıpkı vakitte ana akıma da hitap edebiliyor olması. Harikulade bir muvaffakiyet bu işte. ‘Titane’daki en büyük farkı ise merkeze baba-oğulu taşımasındaki ‘yumuşak’lık. Direkt ‘aile hikâyesi’ olması bakımından ‘Titane’a nazaran mantık olarak da pratikte de daha yumuşak ve esnek olabilen, vahşiliğini ‘Titane’ kadar ruhsal açıdan değil de daha çok ‘görünür’ kılarak -sanılanın aksine- yere dökülen kırmızındaki netliği sayesinde aslında hiç de korkutucu olmayan, görünmeyenin korkutuculuğu yerine görünen ‘vasabi acısı’ üzere bir anlık acı fakat sonrasındaki yumuşaklığını tercih eden ‘Hayvan Krallığı’ bilhassa de baba karakterinin yani ataerkil sistem içerisinde ‘dönüşüm’e en başta ‘eşinden ötürü’ aslında yakınlık potansiyeli taşıyan bir karakterin finaldeki kararıyla kendine hayran ediyor. İçindeki ‘hayvan’a varan eşinin yüzde 50’sine sahip oğlunun ‘hayvaniliği’ne evvel ‘benim oğlum’daki iyelik eki ve zamirde de göze çarpan bencilliği ve kaybetme endişelerinden dolayı normalize, standardize, renklilikleri tektipleştirme yansısı veren bu baba, vakit içerisinde bilhassa de final anında oğlunu yaşatacak şeyin onun kendinden vazgeçmesi değil aslında onun kendine varmasına müsaade vermesi, babalığın bunu gerektirdiğini kabul etmiş oluyor. Baba sevgisi aslında direkt müdahaleler değil özgürleştirmeye de müsaade vermek manasına geliyor zira. Çaktırmayan babalar, fark edildiklerinde ise misyonlarını tamamlıyor ve ‘Hayvan Krallığı’ final sonrası final anında ekrana yansımasa da oğulu özgürleştirirken babaya da ‘yolda’ veda ediyor, ağızdan çıkanı kulaklar kesinlikle duyuyor. Bir bayanı cazip bulabilen her erkeğin en düşük ihtimalle sempati besleyebileceği Adèle Exarchopoulos ise otorite figürü olarak dönüşebilme adımları atabilmiş bir dünyada dahi karşı cins meslektaşları ortasında yalnız kalabilmişken ‘nicelik içindeki tek değerli nitelik’ olarak ve ‘tek başına da kâfi olan gücü’ sayesinde tüm bu sürece evvel tanıklık ederek sonra da müsaade vererek otorite kavramının gerçeğe en yakın idealize ve vizyoner halin ete kemiğe yani pratiğe döküyor. Tabiatta karşılığı varsa bir şeyin o şey öteki değil zira. Bu yüzden de revizyon, milattan evvelki devirden beri yapılmaya devam edilen saygısız, insan hakları ihlali soslu ötekiyi ötekileştiren yanlışlardan dönülmek için atılmış adımlara artık farklı bir bakış açısı getirmek koşul. Esasen sinemanın afişine de baktığınızda iki farklı neslin farklı bakış açılarına karşın özde, sevgide birleştiğini görmek de ekstra övgüyü hak ediyor… Özümüzdeki ‘hayvan’a ulaşan ve tıpkı anda pek çok şeyin istikrarını tutturan ‘Hayvan Krallığı’ çok değerli. (Bu yüzden de herkes ona bayılıyor, herkes onu çok seviyor zira hayvan olmak aslında en başta sevgiyi temelde tutmayı gerektiriyor.)
twitter.com/mayksisman
instagram.com/mayksisman
youtube.com/mayksisman
[email protected]
